Zelfbouw met Waste Based Bricks
Fotografie: Ossip van Duivenbode
opdrachtgever: Nina Aalbers & Ferry in ‘t Veld
opgeleverd: 2016
locatie: Gouvernestraat Rotterdam
type: Zelfbouw woning
duurzame thema’s:
De Gouverneur is een nieuw woonhuis tussen bestaande gebouwen in het Oude Westen van Rotterdam. Het is door de bouwhoogte en de metselwerk gevel een neutrale inpassing in haar omgeving en van binnen verrassend ruimtelijk en licht. Klik hier voor de bouw-blog van begin tot eind.
Stedenbouwkundige structuur verbeteren
Het project is een resultaat van het ‘Klein en Fijn’ initiatief van de gemeente Rotterdam, dat kleinschalige ontwikkelingen in de bestaande stad mogelijk maakt. Door deze invullingen is het mogelijk om de stad te verdichten zonder te slopen, en om de stedenbouwkundige structuur te verbeteren. In dit geval is een gat in de straatwand gedicht en de sociale controle in de doorgang naar de binnenplaats vergroot.
In de Gouvernestraat is een rijkdom aan Nederlandse architectuur uit 1850 tot 2016 te vinden. De tijd waarin het is gebouwd is altijd leesbaar. Naast een diversiteit aan vormen en detaillering, zijn er veel dubbele deuren te vinden met werkplaatsen op de begane grond. En er is 1 grote overeenkomst, alle gevels zijn gebouwd met baksteen. Het woonhuis is een eigentijdse nieuwkomer, maar wordt met de bakstenen gevel en brede houten voordeur onderdeel van de straat.
Baksteen van bouwafval
Het metselwerkverband verwijst naar zowel voor- als naoorlogse architectuur. Het verdubbelde kettingverband eindigt bovenin het gebouw met terugliggende stenen, die een moderne gevelbeëindiging vormen. De toegepaste baksteen is gemaakt van bouwafval. Het is een nieuw product en de eerste keer dat de baksteen is toegepast als gevelmateriaal.
Foto: Ossip van Duivenbode
De kettingen in het metselverband zijn extra benadrukt door het toepassen van doorgezaagde stenen. De gladde oppervlakte van deze stenen reflecteert het licht anders en verraadt de samenstelling van de stenen: die zijn gemaakt van bouwafval zoals steen, glas en keramiek. Daarmee is het afval in de stenen de decoratie van het huis. Het toepassen van deze circulaire baksteen is innovatie binnen de traditie.
Plattegrond begane grond
Plattegrond eerste etage
Plattegrond tweede etage
Plattegrond derde etage
Leesbare draagstructuur
De afmetingen van het kavel zijn beperkt. De binnenmaat van een verdieping is 4x8m. Elke verdieping is een kamer en het gebruik daarvan is uitwisselbaar. Doordat de betonnen stabiliteitswanden en vloeren in het zicht blijven is de draagstructuur leesbaar.
Begane grond met de keuken
Op de begane grond ligt de funderingsbalk bovenop de vloer, en wordt een rand om op te zitten. Het uitzicht op de straat, de binnenplaats en de naastgelegen doorgang is per verdieping anders en zorgt voor leuke ontmoetingen en voor een ruimtelijk gevoel in een smal gebouw tussen de gebouwen.
Écht duurzaam bouwen
Duurzaam bouwen is meer dan een laag huishoudelijk energieverbruik realiseren. De verspilling van energie en materiaal tijdens de bouw, bij het produceren van bouwproducten en bij het slopen van bouwwerken is minder zichtbaar maar aanzienlijk. Circa 40% van het afval dat we in Nederland produceren is bouwafval. 26% van het steenachtig materiaal in het huis is circulaire baksteen.
Door minder materiaal te gebruiken is er ook minder transport, minder verwerking en minder afval. Bij het ontwerp van dit huis is daarom gekozen voor dunne vloeren, minder scheidingswanden en minder afwerking. Door de toepassing van stenen gemaakt van bouwafval, een hernieuwbaar product met een herkenbare uitstraling, laten we zowel de schoonheid van duurzaamheid zien als de duurzaamheid van schoonheid.
Een kijkje in de fabriek
Waardevol leerproces
In augustus 2014 hebben wij, Ferry en Nina, de lege plek in de Gouvernestraat gevonden. Daarna hebben we 2 jaar intensief gewerkt om van een leeg stukje grond, naar een ingewikkelde bouwplaats midden in de stad, tot een opgeleverd huis te komen. Na het initiatief nemen, ontwikkelen, ontwerpen en bezuinigen, hebben we ook de bouwbegeleiding en communicatie met de omwonenden op ons genomen. Voor ons, als twee jonge architecten heeft dit project naast een mooi huis op een centrumlocatie, ook een waardevol leerproces opgeleverd.
De lichte badkamer
Raam in de zijgevel
Brede voordeur
Uit het juryrapport van de Rotterdam Architectuurprijs 2016
“Ook vestigt de jury graag de aandacht op stadswoning De Gouverneur aan de Gouvernestraat in het Oude Westen, een ontwerp van bureau architectuurMAKEN. Met De Gouverneur werd een gat in de bestaande straatwand van de Gouvernestraat gedicht en meteen ook de sociale controle op de doorgang naar de binnenplaats verbeterd. Door zijn bouwhoogte en metselwerkgevels voegt de woning zich in zijn omgeving, terwijl de vlakke gevel met eigenzinnige compositie het woonhuis onmiskenbaar van deze tijd maakt. De ontwerpers kozen een baksteen vervaardigd uit bouwafval van steen, glas en keramiek waarvan het glinsterende en reflecterende oppervlak een extra kwaliteit aan dit project toevoegt. Dit project past in het gemeentelijk beleid dat zich richt op het vullen van gaten in het stedelijk weefsel, bijvoorbeeld in het kader van ‘Klein en Fijn’, een gezamenlijk initiatief van de gemeente Rotterdam en AIR gericht op verbetering van stedenbouwkundige structuren in bestaande wijken met verdichting zonder sloop.”